Osad (precypitat) – stała, dająca się łatwo oddzielić mechanicznie część ciekłej mieszaniny niejednorodnej, nietworząca trwałego układu koloidalnego. Proces celowego generowania osadu z roztworu nazywa się strącaniem lub wytrącaniem.
Osady powstają w roztworach, w których zaszła reakcja chemiczna prowadząca do powstania nierozpuszczalnego produktu (ściślej, produktu nierozpuszczalnego w mieszaninie poreakcyjnej). W równaniach reakcji osad wypadający z roztworu oznacza się przy pomocy skierowanej do dołu strzałki (↓).
Osad może się też wytrącić z roztworu na skutek odparowywania rozpuszczalnika lub ochłodzenia roztworu. We wszystkich tych przypadkach bezpośrednią przyczyną pojawienia się osadu jest powstanie odpowiednich warunków do krystalizacji jednego ze składników roztworu na skutek nagłego pojawienia się w roztworze większego stężenia związku chemicznego niż wynosi jego rozpuszczalność.
Osad można oddzielić od ciekłej części mieszaniny przez: